گاهی هم ممکن است با غذایش بازی کند و فقط چند لقمه ای از آن بخورد. اگر این برای شما اتفاقی طبیعی است که همیشه تکرار می شود، آیا به این موضوع فکر کرده اید که این عادت را تغییر دهید؟ به دنبال راه حلی بوده اید که او را تشویق کنید بهتر غذا بخورد؟ اگر فکر می کنید تغییر این عادت ممکن نیست، باید بدانید به شیوه های مختلف می توان عادات تغذیه ای کودک را بهبود بخشید.
برلیانت بزرگمهر، مسوول کمیته آموزش همگانی انجمن تغذیه ایران در گفت وگو با «جام جم» درباره بی اشتهایی کودکان توضیح می دهد: بی اشتهایی کودکان، مساله ای است که بسیاری از مادرها از آن شکایت دارند؛ به خصوص درباره بچه های زیر سن مدرسه یا حتی در سنین مدرسه، اما باید توجه داشته باشید که بی اشتهایی کودکان دلایل مختلفی دارد که یکی از مهم ترین آنها دلایل روانی است.
وی با اشاره به عوامل روانی بی اشتهایی بچه ها می گوید: گاهی بچه ها نسبت به بعضی مواد غذایی شرطی می شوند.
به عنوان مثال اگر کودک روز خوبی در مدرسه نداشته و نمره خوبی نگرفته باشد، ممکن است نسبت به غذایی که آن روز جلویش می گذارند، حس بدی پیدا کند.
بزرگمهر با تاکید بر این که بی اشتهایی به هر علتی ایجاد شود، می تواند به سلامت کودک لطمه بزند، می افزاید: گاهی بچه ها از بوی غذایی خاص (مثلا ماهی) خوششان نمی آید و نسبت به آن حساس هستند. گاهی نیز مصرف میان وعده ها در ساعات نزدیک به وعده غذای اصلی می تواند باعث شود کودک تمایلی به غذا خوردن نداشته باشد؛ بخصوص میان وعده های چرب مانند چیپس و پفک یا میان وعده های شور و شیرین.
به گفته وی، هیجان زیاد کودک هنگام غذا خوردن یا در ساعات نزدیک به صرف غذا نیز از دیگر عوامل بی اشتهایی است. البته تفاوتی ندارد که این هیجان مثبت باشد یا منفی، چون در هر صورت می تواند سبب بی اشتهایی کودک شود.
بازی با اسباب بازی جدید، تماشای کارتون یا بازی با دوستان هنگام صرف غذا یا قبل از آن، همه از جمله مواردی است که می تواند سبب ایجاد هیجان و در نتیجه بی اشتهایی کودک شود.
چه کار باید کرد؟
اگر فرزند شما هم تمایلی به غذا خوردن ندارد، بیکار ننشینید. از همین حالا دست به کار شوید و تا دیر نشده است عادت های غذایی او را تغییر دهید. البته حواستان باشد اشتباه نکنید؛ اصرار زیاد و مجبور کردن کودک، تنبیه کردن و مورد تمسخر قرار دادن او، دردی را درمان نمی کند.
به جای این کارها غذاهایی متفاوت و آنچه او دوست دارد، برایش آماده کنید.اگر کودک طعم و عطر غذا را دوست داشته باشد، حتما با میل و اشتیاق بیشتری آن را می خورد.
برلیانت بزرگمهر در این زمینه یادآور می شود: یکی از عوامل مهم برای برطرف کردن بی اشتهایی کودک، آماده کردن غذایی خوش رنگ و بوست. اگر او غذایی خاص را دوست ندارد، می توانید رنگ و بوی غذا را با استفاده از ادویه های مختلف یا آب لیموترش تازه تغییر دهید؛ البته دقت داشته باشید مصرف زیاد ادویه برای کودک مناسب نیست و فقط باید از مقدار کمی ادویه کمک بگیرید.
وی درباره مواد غذایی خاصی که کودک، طعم آنها را دوست ندارد، می گوید: اگر کودک مواد غذایی خاصی مانند گوشت یا تخم مرغ را دوست ندارد، می توانید بتدریج او را به این طعم عادت دهید. برای این کار باید مقدار خیلی کمی از این مواد را چرخ کنید و طوری که کودک متوجه نشود، با غذایی که دوست دارد مخلوط کنید.
به گفته بزرگمهر، زمانی که ذائقه کودک به طعم غذایی خاص عادت کند، اگر مقدار آن بتدریج افزایش یابد، دیگر کودک را آزار نخواهد داد.
همانطور که گفته شد، کودک نباید نزدیک به زمان صرف غذا، به کاری که هیجان دارد مشغول شود. به همین دلیل بهتر است هنگام صرف غذا تلویزیون را خاموش و بحث ها را هم به بعد از این زمان موکول کنید. همچنین میان وعده ها را نباید در ساعت های نزدیک به وعده غذای اصلی به کودک بدهید.
مسوول کمیته آموزش همگانی انجمن تغذیه ایران با تاکید بر این که پدر و مادر همیشه باید الگوی خوبی برای فرزندان باشند، می گوید: پدر و مادر باید از ابتدا جلوی کودک از مواد غذایی مفید استفاده کنند تا او ببیند و به مصرف این مواد عادت کند. همچنین آنها باید از خرید و نگهداری مواد غذایی مضر مانند چیپس و نوشابه های گازدار خودداری کنند.
به گفته وی، آگاهی کودک بسیار مهم است و به همین دلیل باید به زبان کودکانه، او را با خواص مواد غذایی آشنا کنید.
غذا بله، دارو خیر!
خیلی از پدر و مادرها به محض این که فرزندشان غذا نمی خورد، خیلی راحت چند بسته قرص یا داروهای دیگر تهیه می کنند و می خواهند با خوراندن این داروها به کودک مشکل را برطرف کنند.
بزرگمهر با تاکید بر این نکته که دارو به هیچ وجه نمی تواند جایگزین غذا شود، توضیح می دهد: بهتر است کودک را به خوردن غذا عادت دهید. چون داروها و مکمل ها سبب ایجاد عوارض جانبی می شود. همچنین دارو فاقد فیبر است و در نتیجه می تواند سبب بروز مشکلاتی برای سلامت کودک شود.
وی درباره دیگر مشکلات مصرف داروها می گوید: در چنین شرایطی، بدن به مصرف مقدار زیاد مواد غذایی عادت می کند. در نتیجه اگر روزی این داروها استفاده نشود و فرد به مقدار عادی غذا مصرف کند، نیازهای او تامین نشده و دچار سوءتغذیه می شود.
مشکلات روحی؛ مهم ترین علت بی اشتهایی بچه ها
بزرگمهر با اشاره به این که مشکلات جسمی هم می تواند سبب بی اشتهایی کودک شود، توضیح می دهد: کم خونی، شکاف سقف دهان، بیماری های عفونی و تبدار نیز می تواند باعث بی اشتهایی کودک شود. در این موارد برای برطرف شدن بی اشتهایی باید بیماری های جسمی را درمان کرد؛ اما در اغلب موارد، مشکلات روحی دلیل بی اشتهایی کودک است
.وی درباره بچه هایی که با تولد نوزادی جدید در خانواده روبه رو می شوند، توضیح می دهد: در این شرایط، معمولا بچه ها بی اشتها می شوند؛ این بی اشتهایی یا آگاهانه است و با این کار کودک می خواهد با پدر و مادر لجبازی کند یا این که غیرارادی است، یعنی کودک افسرده می شود و نمی تواند غذا بخورد.
به گفته بزرگمهر، بچه هایی که پدر و مادرشان از هم جدا می شوند یا یکی از والدین فوت می کند، بچه هایی که زیاد مورد سرزنش قرار می گیرند و تنبیه می شوند، بچه هایی که دائم با دیگران مقایسه می شوند و در کل بچه هایی که خیلی مورد توجه خانواده نیستند، آگاهانه یا غیرارادی بی اشتها می شوند.
مسوول کمیته آموزش همگانی تغذیه به والدین توصیه می کندباید مراقب رفتارشان در مقابل بچه ها باشند. بچه هایی که خیلی لوس هستند و بچه هایی که مورد بی مهری خانواده قرار می گیرند، هر دو در برابر غذا خوردن مقاومت می کنند بنابراین پدر و مادرها و حتی خواهر و برادرهای بزرگ تر باید رفتاری طبیعی و منطقی با بچه داشته باشند.