اگر این مشکل شماست، بهتر است در مورد آن اطلاعاتی داشته و برای بهبود آن کاری انجام دهید. یکی از مشکلاتی که ممکن است برای زانوها پیش بیاید آرتروز زانو است.
آرتروز زانو یکی از عوامل شایع ایجاد درد در افراد بالای 40 سال محسوب می شود و شایع ترین بیماری تخریبی میان مفاصل بدن است. میزان ابتلا به این بیماری در خانم ها نسبت به آقایان بیشتر است.
محمد عالمی ، فیزیوتراپیست در این باره می گوید: «یکی از مشکلات شغلی که در هر کار و فعالیتی احتمال بروز آن وجود دارد، آرتروز است. آرتروز به معنای تخریب غضروف مفاصل زودتر از موعد مقرر است.»
وی اشاره می کند: «با انجام ورزش های ملایم به مدت 30 دقیقه در روز می توانیم فشارهایی را که در طول روز به بدن وارد می شود، کاهش دهیم. در حقیقت با ورزش به نوعی بدن را در برابر این فشارها تقویت می کنیم؛ البته مهم است بدانیم رفت و آمدها چه از خانه به محل کار و بالعکس و چه در محیط کار و منزل، به هیچ وجه جای ورزش را نخواهند گرفت و حتی می تواند فشارهای وارد بر بدن را نیز افزایش دهد.»
او تاکید می کند: «ورزش تعریف مشخص خود را دارد و به معنای همراه کردن جسم و روح با هم است. به همین دلیل فعالیت های روزمره نمی تواند جایگزین مناسبی برای ورزش باشد. زمانی که شرایط ورزش فراهم نباشد، آن حرکات، تنها فشاری بر بدن محسوب می شوند.»
علائم اولیه آرتروز
عالمی درباره علائم اولیه آرتروز می گوید: «از اولین نشانه های آرتروز کاهش عملکرد زانوی فرد است. همچنین تورم، خشکی مفاصل در صبحگاه که کمتر از 30 دقیقه طول بکشد، بدشکلی و ناصافی سطوح مفصلی و وجود صداهای غیرمتعارف از جمله دیگر علائم آرتروز هستند.»
عوامل موثر در ایجاد آرتروز
این فیزیوتراپیست درباره عوامل موثر در ایجاد آرتروز اضافه می کند: «عوامل ارثی، جنسیت، عوامل هورمونی، عوامل شغلی، چاقی و پوکی استخوان می توانند از جمله علل موثر در بروز آرتروز باشند. به علاوه ورزش های شدید، افزایش سن، استعمال دخانیات، یا حتی ضربه نیز می توانند باعث بروز این مشکل شوند.»
آرتروز زانو
یکی از شایع ترین انواع آرتروز که خیلی از افراد با آن درگیرند، آرتروز زانو است. باید بدانیم در هر شغلی (در میان افرادی که زیاد در حالت ایستاده به سر می برند یا افرادی که بیش از حد معمول می نشینند) احتمال بروز آرتروز وجود دارد. شاید بتوانیم بگوییم که آرتروز زانو در بیشتر اقشار جامعه دیده می شود.
این فیزیوتراپیست می افزاید: «به علاوه این مشکل میان خانم ها بیشتر از آقایان دیده می شود. عوامل هورمونی و کم تحرکی خانم ها نیز می تواند از جمله دلایل این مساله باشد. در مورد افراد چاق نیز همین طور است؛ این مشکل میان این گروه بیشتر دیده می شود.»
وی درباره درمان و روش های کنترل آرتروز می گوید: «بهتر است بگوییم که می توانیم جلوی پیشرفت آرتروز را بگیریم یا روند آن را کند کنیم.»
توصیه هایی برای مبتلایان به آرتروز
عالمی به روش هایی برای کنترل پیشرفت بیماری اشاره کرده و می افزاید: «بهتر است افرادی که دچار آرتروز زانو هستند در منزل از صندلی های بلند استفاده کنند.
به این معنی که هنگام نشستن، کف پاها بالاتر از سطح زمین قرار گیرد. بعلاوه استفاده از سرویس های بهداشتی فرنگی نیز می تواند به این افراد کمک کند. کاهش مدت زمان راه رفتن و پوشیدن کفش هایی دارای کفی نرم نیز می تواند کمک موثری باشد. همچنین بهتر است این افراد از بالا و پایین رفتن از پله ها، دوزانو یا چهارزانو نشستن نیز اجتناب کنند. ورزش درمانی نیز از دیگر راه هایی است که به این بیماران توصیه می شود.»
ورزش مناسب
ورزشی که بعد از انجام آن، درد مفاصل بیشتر از 2 ساعت ادامه پیدا کند، یک علامت هشداردهنده است. در این مواقع باید شدت ورزش را کاهش دهیم. ورزش همچنان که بر استحکام مکانیکی و تقویت عضلات موثر است می تواند روی تغذیه غضروف نیز اثر بگذارد. بعلاوه ورزش باعث افزایش جریان خون می شود و به انعطاف پذیری مفصل کمک می کند. یکی دیگر از فوایدی که ورزش برای این گروه از افراد در بر خواهد داشت، کاهش وزن است. زیرا یکی از نکات مهم در ارتباط با آرتروز زانو کاهش وزن است.
به گفته این فیزیوتراپیست: «ورزش های انعطاف پذیری مانند کشش عضلات اطراف مفصل، ورزش های قدرتی و ورزش های هوازی مانند شنا، ورزش در آب و پیاده روی، ورزش هایی مناسب هستند؛ البته برای هر نوع از آرتروز و برای هر شخص باید ورزش خاص خود او و اغلب متفاوت با دیگران توصیه شود. بنابراین بهتر است که این کار را به متخصص بسپاریم.»
عالمی می افزاید: «این افراد باید قبل از ورزش و برای شروع آن 5 دقیقه ورزشی ملایم و سبک یا پیاده روی انجام دهند. بعد از ورزش های سبک باید چند حرکت کششی مناسب برای عضلات اطراف مفصل انجام شود. البته این کشش باید حتما 5 تا 10 ثانیه ادامه پیدا کند. حتما باید هر مفصل را در حالت بدون تحمل وزن و در تمام طول دامنه حرکتی اش حرکت داد. در ضمن نباید روی مفاصل ملتهب زیاد فشار وارد کنند.»
وی درباره تاثیر پله ها می گوید: «بالا و پایین رفتن از پله هم بهتر است انجام نشود. اما شاید نتوانیم از این کار اجتناب کنیم. در این موارد بهتر است برای بالا رفتن از پله اول پای سالم را بالا بگذارید و برای پایین آمدن از پله اول پای ناسالم را.»
محمد عالمی توصیه می کند: استفاده مداوم از دمپایی و کفش های پاشنه دار و خواباندن پشت کفش را هم باید کاهش داد. بهتر است این افراد ورزش ها را در رختخواب و بلافاصله پس از بیدار شدن انجام دهند و بعد از انجام ورزش از جای خود بلند شوند. این ورزش ها باید 3 تا 5 روز در هفته نیز ادامه پیدا کنند.»