چرا در ورزش احساس خستگی می کنیم؟
بعد از انجام کارهای روزمره و فعالیت هایی نظیر دویدن، شنا کردن، تمرین کردن و ... همه ما احساس خستگی می کنیم و نیاز به استراحت پیدا می کنیم.آیا می دانید این احساس به چه علت بوجود می آید؟
همانطور که می دانیم در دستگاه گوارشی غذای خورده شده، هضم می شود. هضم یا گوارش غذا یک فرآیند پیچیده ای است که عوامل زیادی در آ ن شرکت دارند مثل اندام های گوارشی ،آنزیم ها و اسیدها و ...
از اکسیداسیون و سوختن مواد غذایی بویژه کربوهیدرات ها قندهای ساده مثل گلوکز بوجود می آیند.
گلوکز قند ساده ای است که اصلی ترین ماده مصرفی و تأمین انرژی سلول های بدن است.
در صورتی که گلوکز تولید شده به مصرف فوری سلول های بدن نرسد به صورت گلیکوژن (قند مرکب)در کبد و عضلات ذخیره می شود.
گلیکوژن منبع حرارت و انرژی برای فعالیت عضله هاست.فعالیت عضله شامل انقباض و انبساط عضله است.در اکسیداسیون گلیکوژن اسید پیروویک تولید می شود.درهنگام انقباض عضلات در اثر سوخت و ساز گلیکوژن اسید پیروویک تولید می شود و باز اسید پیروویک تبدیل به آب، دی اکسید کربن و مقدار انرژی لازم برای فعالیت عضلات می شود.
برای درست صورت گرفتن این واکنش نیاز مبرم به وجود اکسیژن است آن هم به میزان کافی.
در شرایطی که اکسیژن به میزان در اختیار عضلات قرار نگیرد، این واکنش مواد دیگری را تولید می کند و اسید پیروویک به اسید لاکتیک تبدیل می شود.
اسید لاکتیک بدست آمده توان کار عضلات را کاهش می دهد و برای عضلات همانند سم می ماند و موجب خستگی زودرس عضلات می شود.
در مواقع تمرین شدید با اینکه عمل خونرسانی سریع تر می شود و اکسیژن بیشتری به عضلات می رسد به همان میزان انرژی بیشتری برای کار عضلات می بایست تولید شود که باز با کمبود اکسیژن مواجه می شود.
کمبود اکسیژن باعث تولید اسید لاکتیک می شود.اسید لاکتیک بعد از تجمع در عضلات وارد خون و مایع میان سلولی میشود و به تمام نقاط بدن می رسد.این کار سبب می شود بدن خسته شود و این خستگی گاهی به مغز هم می رسد.
اسید لاکتیک باعث تحریک دستگاه تنفسی می شود تا اکسیژن بیشتری از طریق تنفس وارد بدن شود و جبران کمبود اکسیژن شود.
به همین علت است که در تمرینات و فعالیت های سخت تنفس سریعتر و شدید تر می شود.
دانشمندان معتقدند((خستگی تنها یک فرایند شیمیایی نیست بلکه یک فرایند بیولوژیکی است.می توان گفت خستگی یک مکانیسم دفاعی برای بدن است که با بوجود آمدن این حالت باید به بدن فرصت استراحت و تجدید فرا را دارد)).
خواب یک راه مفید و مؤثر برای رفع حالت خستگی است.در خواب و آرامش بدن سلول های آسیب دیده ترمیم و بازسازی می شوند.میزان تنفس و اکسیژن رسانی تعدیل می شود اسید لاکتیک تولید شده مجدداً به گلیکوژن تبدیل می شود وپس از یک خواب راحت و آسوده بدن دوباره شادابی و سرزندگی خویش را باز می یابد و آماده از سرگیری فعالیت است.
برای کمبود گلیکوژن که در اثر خستگی بوجود می آید نیز می توان با خوردن مقداری غذا جبران کرد به همین علت است که یک فرد خسته معمولا احساس گرسنگی می کند.