اسید چرب Omega – 3 در گروه چربی های مرکب غیر اشباع قرار می گیرد. علت نام گذاری آن قرار گرفتن اولین پیوند دو گانه بین اتم کربن های 3 و 4 در ساختمان شیمایی مولکول است. همین محل قرار گیری پیوند دو گانه باعث پیدا شدن خواص شیمیایی Omega –3 می شود.
اولین بار دو دانشمند به نام های دکتر بانگ( Dr. Bang) و دکتر وایر برگ(Dr. dyerber) پس از تحقیقات علمی بروی چربی های ماهی، نام Omega –3 را بر آن نهادند و آن ها نخستین بار هنگام بررسی روش تغذیه اسکیمو ها مشاهده کردند با وجود این که اسکیموها همراه غذای اصلی روزانه خود(ماهی) از گوشت حیوانات پر چرب شکار شده نیز استفاده می کنند، اسیدهای چرب موجود در خون آنها مانع از لخته شدن پلاکت های موجود در خونشان و در نتیجه مانع از آرتریواسکلروزیس( گرفتگی عروق) در آنها می شود.
3 اسید چرب معروف خانواده Omega –3 که بروی آنها تحقیقات و مطالعات بیشتری شده است عبارتند از:
1.آلفا اینولئیک اسید(ALA)
2.ایکوزا پنتانئیک اسید(EPA)
3.دکوزا هگزانئیک اسید(DHA)
ALA (18:3n- 3): این اسید چرب امگا3 دارای 18 اتم کربن در ساختمان خود می باشد که 3 پیوند دو گانه دارد و اولین پیوند دو گانه بین اتم های کربن 3 و 4 واقع است. مهمترین منبع آن روغن بذر کتان می باشد که حاوی مقدار قابل توجهی از اسید چرب ALA است. پس از آن روغن گردو، جوانه گندم و سویا حاوی این اسید چرب هستند.
EPA(20:5n- 3): این اسید چرب امگا 3 دارای 20 اتم کربن در ساختمان خود می باشد. 5 پیوند دو گانه دارد که اولین پیوند دو گانه بین اتم های 3 و 4 واقع است.
DHA(22:6n- 3):این اسید چرب امگا 3 دارای 22 اتم کربی در ساختمان خود می باشد. 6 پیوند دو گانه دارد. اولین پیوند دو گانه بین اتم کربن 3 و 4 واقع است.
منبع اصلی EPA و DHA فقط و فقط ماهی است و در هیچ ماده ی غذایی دیگر تا به حال یافت نشده است. این اسید چرب خصوصا در ماهی های آب های سرد به مقدار زیاد وجود دارد. وجود این دو اسید چرب در ماهی(خصوصا در ماهی های آب های سرد) دلیل اصلی عدم یخ زدگی و انجماد آنها در آّب های سرد است. از این رو در بدن هم هیچ گاه حالت به حالت رسوب در نمی آیند.
به عبارتی اسید چرب ALA تنها در منابع گیاهی و بر عکس، اسید های چرب EPA و DHA منبع حیوانی( تنها ماهی، آن هم ماهی با چربی زیاد) دارد.
Omega6 و ارتباط آن با Omega –3:
مصرف اسید چرب امگا 6 در طی صد سال گذشته افزایش یافته است و از دلایل آن می توان افزایش مصرف گوشت و نیز تبلیغات فراوان جهت مصرف روغن های گیاهی سویا و ذرت ، نام برد.
نکته ایی بسیار مهم در ارتباط این دو اسید چرب وجود دارد و آن تعادل موجود بین نسبت های Omega-6 و Omega –3 در بدن است نه افزایش هر کدام به تنهایی، تنها در این حالت است که نقش اساسی در پیشگیری از بروز بیماری های قلبی – عروقی و مغزی را ایفاگر می شود. نسبت ایده آل این دو، 1:1 است.
به طور دقیق تر افزایش یک طرفه Omega –6 در بدن نه تنها سود مند نیست بلکه می تواند اثر منفی در روی سیستم ایمنی هم داشته باشد. اگر تفاوت سطح Omega-6 و Omega –3 در بدن زیاد باشد و غلبه ی یک طرفه Omega-6 ایجاد شود، آمادگی بدن برای ایجاد التهاب افزایش یافته و کلنگ امراض مختلف خصوصا از نوع التهابی و عفونی زده می شود.
سه اسید چرب معروف از خانواده Omega-6 می توان: Linol Acid – Gama Linolen Acid- Arashidonic Acid را نام برد.
دو اسید چرب لینول اسید و گاما لینولن اسید در اکثر مواد غذایی، خصوصا مواد گیاهی یافت می شود. ولی آراشیدونیک اسید بیشتر با گوشت و چربی های حیوانی وارد بدن می شود. همچنین در داخل بدن نیز توسط لینولئیک اسید ساخته می شود.( بنابراین اسید چرب ضروری نیستند) با افزایش ورود این اسید چرب به بدن که معمولا به دنبال تغذیه با چربی های حیوانی به مدت طولانی حاصل می شود، استعداد ابتلا به التهابات در بدن را بالا می برد. به طور مثال بیماری نقرس که به دنبال مصرف فراوان گوشت و افزایش اسید اوریک خون و افزایش مزمن آراشیدونیک اسید در بدن ایجاد می شود و خود را با التهابات مفاصل خصوصا مفصل انگشت شست پا نشان می دهد. ازدیاد بیماری های Multiple Sclerosiss ،پارکینسون و آلزایمر و ... با افزایش نسبت Omega-6 به Omega –3در بدن مربوط است.
تصور تولید اسیدهای چرب EPA و DHA از سطوح بالای آراشیدونیک اسید نیز تصوری اشتباه و رد شده است.
DHA و EPA در بدن
بررسی های علمی در سال های اخیر نشان می دهد که افزایش مرگ و میر به دنبال کاهش دریافت این دو اسید چرب بوده است.
DHA در بدن به تنهایی نقش مهمی در رشد سلول های مغزی به خصوصا در سن رشد به عهده دارد، همچنین نقش آن در شبکیه چشم علاوه بر مغز و همچنین بروی افزایش تعداد اسپرم ها به اثبات رسیده است. سطح این اسید چرب در این سه بافت ذکر شده از سایر اندام ها بیشتر است و کمبود آن در بدن باعث صدمه به مغز ، چشم و کاهش تعداد اسپرم ها خواهد شد.
Omega-9:
منبع مهم آن روغن زیتون است و روغن بادام زمینی، فندق و میوه آووکادو می توان آنرا پیدا کرد.
در رژیم موفق مدیترانه ای که سبب کم بودن سکته های قلبی و مغزی و امراض قلبی – عروقی در حاشیه مدیترانه می شود را روغن زیتون و Omega – 3 نقش اصلی را بازی می کنند که مانند Omega – 3 از بروز آرتریواسکلروز جلوگیری می کند.
خواص Omega-3 در بدن:
باعث افزایش فعالیت سیستم ایمنی بدن می شود. باعث رقیق کردن خون در عروق می شود که به دنبال آن کاهش آرتریواسکلروز روی می دهد، مانع از ایجاد ترومبوز می شود – کاهش اختلالات کلسترول- محافظت از قلب و عروق که مثال بارز آن اسکیموها هستند.
در اشعه درمانی و افرادی که برای تومور مغزی نیاز به اشعه درمانی دارند، قبل از شروع توصیه شده که EPA و DHA مصرف کنند تا هم نتایج مطلوب تری به دست بیاید و هم اثر مخرب اشعه بروی پوست را کاهش دهد.
سرطان پستان: به دنبال تحقیقات فراوان، امروزه به تمام خانم ها توصیه می شود که نیاز دو اسید چرب EPA و DHA خود را حتما با خوردن دو وعده ماهی در هفته تامین کنند که این کار مهمترین پروفیلاکسی( پیشگیری) برای سرطان پستان است.
سرطان پرستات: سرطان پروستات دومین سرطان شایع و دومین علت مرگ و میر در آقایان اروپایی و امریکایی است. تحقیقات نشان داده اند که بالا بودن DHA و EPA در خون باعث افت قابل ملاحظه ای در این سرطان می شود.
استئوپورز(پوکی استخوان): طبق آمار جهانی یک چهارم زنان بالای پنجاه سال مبتلا به پوکی استخوان هستند که این آمار در کشور ما بالاتر است و خانم های ایرانی از سنین پایین تری به آن مبتلا می شوند. این در حالی است که استئوپورز به راحتی درمان پذیر نیست ولی به راحتی قابل پیشگیری است. Omega – 3باعث افزایش جذب کلسیم از روده ها شده و نیز تحریک سلول های استخوانی و افزایش رسوب کلسیم در آنها را باعث می شود.
Per Menstural Syndrom( دردها و علائم پیش از قاعدگی): علت واقعی PMS هنوز دقیقا آشکار نشده است. داروهای شیمایی هم موفقیت زیادی در رفع این علائم نداشته اند اما مصرف روغن ماهی نتایج مطلوبی را در بر داشته است.البته برای بدست آوردن نتایج مطلوب باید حداقل 2 تا 3 ماه از مصرف اولیه گذشته باشد.
بهترین و سالم ترین تغذیه برای سلول های مغزی: بیش از 20% از چربی های تشکیل دهنده ساختمان رشته های عصبی و مغز در بدن انسان از اسید چرب امگا3 می باشد و قسمت اعظم این اسید چرب از DHA تشکیل شده است.
به عبارتی طبیعت بدن انسان با Omega – 3 همسان است.
بیماری های روانی: در نقاطی از دنیا که مصرف ماهی پایین است میزان افسردگی 25% افزایش نشان می دهد. Demensia(فراموشی) که معروف ترین و بدترین نوع آن آلزایمر می باشد را کاهش می دهد. کپسول های حاوی روغن ماهی و-3 Omega باعث بهبود علائم Schizopherenia (جنون جوانی) می شود.همچنین وجود Omega –3 در رژیم غذایی بیماران Depressia (افسردگی) لازم و ضروری می باشد
میگرن و انواع سر دردها: 70% انسان ها در زندگی شهری، دچار سردردهای شدیدی هستند. پروفسور ورباخ در تحقیقات خود دوز 4 گرم روغن ماهی در 3 تا 4 وعده همراه با غذا در طی روز و یا مصرف 2 بار در هفته ماهی را برای بهبود علائم آن مناسب می داند.
Multiple Sclerosis: یکی از شیوه های درمانی آن کاهش مصرف Omega –6 و بالا بردن Omega –3 در خون است، همچنین مصرف 3- 4 بار ماهی در هفته.
Omega –3 داروی معجزه بخشی است که فواید بسیار بیشتر از چیزی که در بالا شرح داده شده را دارا می باشد. که از آن جمله می توان به نقش آن در مشکلات تنفسی بزرگسالان ، بیماری های گوارشی، زخم و بیماری های اثنی عشر، بیماری های التهاب روده، اختلالات بینایی، بیماری های کلیوی و مجاری ادراری، بیماری های پوستی و اگزوما، بیماری های عفونی و ویروسی و نیز کاهش وزن را نام برد.
ضمن اینکه به مدد مصرف طولانی مدت روغن ماهی و Omega –3 می توان یک خواب راحت شبانه را نیز تجربه کرد.
تخم مرغ به عنوان یک غذای عملی جایگزین ماهی و مکمل برای مصرف DHA
DHA را به راحتی می توان با ایجاد تغییر در جیره مرغ تخمگذار وارد کرد. تحقیقات و آزمایش های گوناگونی به دنبال تاثیر تخم مرغ های غنی شده با Omega – 3 بروی انسان انجام گرفته است که همگی دلالت بر مفید بودن این محصول دارند. هیچ کدام از این تخم مرغ ها تاثیر معنی داری بر کلسترول و تری گلیسیریدهای پلاسما نداشتند. مصرف تخم مرغ های غنی شده با DHA به طور معنی داری تولید کولاژن را که باعث تجمع پلاکت های خون می شود را، کاهش داد و فسفولیپیدهای حاوی DHA پلاسما را افزایش داد.
همچنین با تحقیق در رابطه با مصرف تخم مرغ های غنی شده در دوره آبستنی مشخص شد که وزن جفت به میزان قابل ملاحظه ایی افزایش می یابد و کاهش نوزادان با وزن کم در بدو تولد مشاهده شد.
به طور کلی با توجه به نتایج بدست آمده، پیشنهاد شده است که، تامین DHA در جیره به شکلی غیر از ماهی و مکمل ها، تاثیر مثبت مضاعفی بر سلامتی انسان خواهد داشت.
خوش خوراکی این تخم مرغ ها هم توسط اشخاص عادی و متخصص مورد تائید قرار گرفته است.
مصرف 3 عدد در هفته معادل مصرف 10 گرم ماهی می باشد.
مصرف روزانه 3 عدد تخم مرغ غنی شده، مقدار 750 میلی گرم اسید های چرب امگا3 را که عمدتا DHA بودند را تامین می کردند. این در حالی است که مصرف تخم مرغ های معمولی تامین کننده 100 میلی گرم می باشند.
اطلاعات حاصل از یک آزمایش در آلمان نشان داد، زمانی که اسید های چرب امگا3 در یک منبع غذایی غیر از ماهی وارد می شود، تغییرات بیو شیمایی مصرف ماهی 2 برابر می گردد.
در حالت کلی منابع غذایی تامین شده از طیور، تامین کننده DHA کافی برای انسان هستند. در حالی که افزودن آنها برای تامین DHA بدن برای یک دوره محدود مفید هستند، وارد کردن DHA از کل غذاها به بدن ممکن است منبع با دوام و ثابتی برای تامین DHA از جیره باشد.
اثرات خوب اسید های چرب امگا3 بر سلامتی انسان موجب تلاش قابل توجه جهت غنی سازی فراورده های حیوانی با استفاده از منابع مختلف اسید های چرب امگا3 نظیر دانه کتان، کلزا، جلبک و یا روغن ماهی شده است.
به خصوص صنعت تخم مرغ به دنبال تکنولوژی جدید برای عرضه فراورده های با ارزش غذایی ماوراء ارزش های متفاوت آن می باشد. یکی از این تکنولوژی ها تولید تخم مرغ اصلاح شده است.
با این وجود، افزایش سطح اسید های چرب بلند زنجیر اشباع نشده با چند باند مضاعف(PUFA) در غذاها، دارای خطر بالقوه نیز می باشد. اکسیداسیون خود به خودی PUFA ممکن است در فراورده های حیوانی اتفاق افتد.
همچنین کلسترول در حضور نور و اکسیژن از طریق واکنش رادیکال آزاد می تواند دچار اکسیداسیون خود به خودی شود. بنابراین به دلیل حساسیت زیاد فراورده های دامی به اکسیداسیون و تولید پراکسید ها، دقت زیادی برای افزایش اسید های چرب اشباع نشده از نوع امگا3 ، مورد نیاز می باشد.
مرغ هایی که از جیره حاوی کتان تغذیه شده بودند، تخم مرغ هایی تولید کردند که مقدار اسید های چرب امگا3 در زرده، 7 تا 12% لیپید زرده بود و ترتیب انواع اسیدهای چرب امگا3 بر اساس مقدار به صورت EPA< DPA< DHA< LNA بود. این ترتیب نشان می دهد که مرغ های تخمگذار قادرند اسید لینولنیک جیره را از طریق سیستم های آنزیمی به EPA و DPA و DHA تبدیل کنند.
تخم مرغ های غنی شده
در ارتباط با نقش غذا و مواد مغذی موجود در آن، بر سلامتی و کاهش بیماری ها از سالین قبل، تحقیقات وسیعی صورت گرفته است. تعداد زیادی از متخصصان تغذیه توصیه کرده اند که یک جیره کم چربی و پر فیبر می تواند سلامتی انسان را تامین کند.
علاوه بر این، کنجکاوی در خود درمانی، افزایش جمعیت افراد مسن و بالا رفتن بهداشت جامعه و سلیقه افراد در انتخاب غذاها و پتانسیل آنها در بهداشت جامعه، هزینه بر بود. به دلیل ارتباط زیاد بین غذاها و بهداشت، توجه زیادی به تغییر در ترکیب مواد غذایی برای بالا بردن بهداشت جامعه شده است.
واژه غذاهای غنی شده، از چندین سال پیش عنوان شد تا بتواند غذاهای خاصی را که دارای غلظت و نسبت های مشخص از مواد مغذی بوده، و برای یک بهداشت خوب، در نظر گرفته شده بودند، توصیف کند. علاقه عمومی به غذاهای جدید و منافع آن در بهداشت جامعه، فرصت هایی را برای تکامل غذاهای جدید با منشا طیور، به وجود آورد. اگرچه بسیاری از فراورده های غنی شده تخم مرغ در نقاط مختلف دنیا به فروش می رسد، ادامه رشد و پذیرش چنین فراورده هایی بستگی به قوانین تغذیه ایی بهداشتی و برچسب گذاری دارد.
در ژانویه 1993 ، بخش کنترل مواد غذایی و دارویی آمریکا(FDA)قوانین مربوط به برچسب گذاری بروی مواد غذایی بر اساس قوانین 1990 را کامل کرده، و به چاپ رسانید.
مراکز مراقبت و کنترل مواد غذایی نیز قوانین مشابهی را برای تولیدات گوشتی و فراورده های طیور منتشر کرده است.
برچسب های مواد غذایی حاوی اطلاعات لازم مربوط به میزان کالری کل، کالری موجود در چربی، کل چربی، چربی های اشباع شده ، کلسترول، سدیم، کل کربوهیدرات ها، فیبر جیره، قندها، پروتئین، ویتامین A، ویتامین C، کلسیم و آهن می باشد.
این قوانین رابطه نزدیک تری را بین ترکیب مواد غذایی و مشکلات بهداشتی برقرار کرده است. این مطالبات درخواستی از طرف FDA در زیر نشان داده شده است:
- رابطه کلسیم در جلوگیری از پوکی استخوان
- چربی کاهش یافته برای کاهش ابتلا به سرطان
- رابطه کلسترول و اسیدهای چرب اشباع شده با بیماری های قلبی – عروقی
- فیبر میوه ها و سبزیجات خاص و جلوگیری از سرطان و کاهش ریسک بیماری های قلبی- عروقی
- ارتباط سدیم با فشار خون
هنوز مشخص نیست که چگونه جامعه این اطلاعات را درک و تجزیه تحلیل کند! با این وجود به مصرف کننده این اطلاعات را خواهد داد تا قبل از خرید مواد غذایی بتواند در مورد آنها تصمیم گیری کند.
تخم مرغ های غنی شده با Omega – 3
در 1934 پیشنهاد شد که چربی جیره می تواند ترکیب چربی های طیور را تغییر می دهد.
تحقیقات اخیر غالبا معطوف به تغییر ترکیب اسید های چرب گوشت و تخم مرغ و افزایش اسید های چرب بلند زنجیر اشباع نشده (PUFA) از نوع Omega – 3 شد است. زیرا این اسید های چرب با سلامتی ارتباط مثبتی نشان داده است.
طیور تک معده ای بوده و چربی موجود در جیره، با حداقل تغییر ، مستقیما در ترکیب بدن و فراورده وارد می شود. علاوه بر این، به خوبی شناخته شده است ،که تغذیه طیور با پودر ماهی، روغن منهادن و روغن بذرک می توان اسید های چرب اشباع نشده امگا3 آنها را به راحتی در بافت های چربی جوجه گوشتی و تخمگذار و نیز بوقلمون، وارد کرد.
دانه بذرک در جیره طیور
در آزمایشات اخیر اثبات شده است که طعم ماهی با کاهش کیفیت بوی فراورده های تخم مرغ در زمان انبار کردن آنها در ارتباط با مصرف مقادیر بالای دانه بذرک در جیره مرغ های تخم گذار بوده است.
این اثرات در فراورده معلول 2 عامل فساد پذیری در غذا و پراکسیداسیون آن در بافت های بدن و تخم مرغ است.
در اوایل مرحله انبار داری تغییرات و ثبات اسید آلفالینولنیک جزئی بوده ولی اکسیداسیون محتویات آن بعد از
روز انبار داری به طور قابل توجهی افزایش یافت. چنین تصور می شود که تولید طعم ماهی می تواند به دلیل فساد(ترشیدگی) اسید های چرب Omega – 3 در غذا یا فراورده های دامی باشد. با افزودن توکوفرول طبیعی به دانه بذرک قبل از اضافه کردن آن به جیره طیور، این مشکل با به تثبیت رسانیدن اسید های چرب اشباع نشده امگا3 دانه بذرک و غذا از بین رفت.افزودن آنتی اکسیدان ها به جیره نه فقط به طور موثری مشکل بوی بد فراورده را از بین می برد بلکه به مقدار قابل توجهی ثبات فراورده های تخم مرغ را بهبود می بخشد.
تمام تخم مرغ غنی شده با اسید های چرب امگا3 یکسان نیستند
تخم مرغ های غنی شده با اسید های چرب امگا3 را می توان با تغذیه مرغ های تخمگذار که جیره آنها حاوی نسبت و غلظت های متفاوتی اند اسید های چرب آزاد بلند زنجیر امگا3 در آن ها وجود دارد.
آلفالینولنیک تا زمانی که در بدن به فرم فعال خود یعنی ایکوزاپنتاانوئیک اسید(EPA)، دکوزاپنتاانوئیک اسید(DPA) و دکوزاهگزاانوئیک اسید(ADH) تبدیل نشده است، فایده ای نخواهد داشت.واضح است که تغذیه مرغ ها با دانه های روغنی غنی از LNA تخم مرغ هایی را تولید خواهد کرد که عمدتا حاوی LNA و مقادیر کمتری از DPA+DHA خواهد بود. در حالی که تغذیه مرغ ها با جلبک دریایی تخم مرغ هایی را تولید خواهد کرد که حاوی DPA+DHA می باشد.برای غنی کردن تخم مرغ ها به مقادیر قابل توجهی از EPA ، لازم است در جیره مرغ ها ، پودر ماهی و یا روغن ماهی وجود داشته باشد.مشخص شد که EPA مهمترین اسید چرب آزاد Omega – 3 است که بروز بیماری های قلبی و فرم هایی از سرطان را کاهش می دهد.
انجمن تغذیه انگلیس، مصرف 1.4 گرم از DPA+DHA را برای یک شخص بالغ در هفته توصیه کرده است، ولی در این توصیه ها اشاره ای به مصرف LNA نکرده است، شاید به این دلیل که تبدیل آن به این اسید های چرب ضعیف و کم می باشد.
روش های غنی سازی
1. دانه بذرک:
اگرچه استفاده از این تکنولوژی ساده است. تفاوت های قابل توجهی در تعادل اسید های چرب اشباع نشده امگا3 در تخم مرغ های غنی شده تولیدی به روش های مختلف وجود دارد.
عمده تولید کنندگان از دانه بذرک در جیره مرغ های تخمگذار برای تولید این تخم مرغ ها استفاده می کنند. در نتیجه استفاده از بذرک، عمده تخم مرغ های غنی شده تولیدی دارای اسیدهای چرب اشباع نشده امگا3 از نوع LNA هستند. زیرا دانه بذرک حاوی حدودا 42% روغن است که 35% آن را LNA تشکیل می دهد. این مقدار زیاد می تواند منجر به افزایش چربی کبدی، کاهش کیفیت تخم مرغ و مشکلات عمده ایی در مرغ شود. گزارش شده است که مرغ های تغذیه شده با10- 15% دانه بذرک در جیره آنها ، تخم مرغ هایی تولید کرده اند که ظاهری نامناسب و طعم نامطبوعی داشته اند. که اثر مشهود، تغییر رنگ زرده و دیگری در ارتباط با تصورات مصرف کنندگان این تخم مرغ ها در زمان تهیه نمیرو و پختن آنهاست.
مصرف افزایش دانه بذرک در جیره مرغ ها همیشه باعث غنی شدن زرده تخم مرغ با اسیدهای چرب اشباع نشده امگا3 نمی شود. نشان داده شده است که پس از جمع آوری اطلاعات به دست آمده از آزمایشات متعدد ،
تغذیه مرغ ها با 5، 10،15،20 و 30% دانه بذرک در جیره آنها باعث افزایش LNA در زرده تخم مرغ ها به ترتیب برابر 8.5، 16.3، 19، 30 و 38 میلی گرم در هر گرم زرده شده است.
بیشتر محققان هیچ افزایش معناداری را در مقدار EPA تخم مرغ ناشی از مصرف مقادیر بالای دانه بذرک در جیره مرغ ها نشان ندادند. بنابراین، تخم مرغ های غنی شده با اسید های چرب اشباع امگا3 از طریق دانه بذرک باعث افزایش نسبیLNA بهبود معنا داری در مقادیر DPA+DHA و بدون افزایش در EPA می شود. از جنبه سلامتی انسان، مقادیرDHA اضافه شده به زرده تخم مرغ مهم می باشد. تبدیل LNA به DHA توسط مرغ ها نسبتا کم است. به عنوان مثال گزارش شده است که جیره مرغ ها حاوی 20% دانه بذرک باشد. مقادیر LNA به DHA زمانی که جیره مرغ ها حاوی 10% دانه بذرک بود، 24% گزارش شده است.اسیدهای چرب اشباع نشده بلند زنجیر موجود در تخم مرغ های غنی شده، زمانی که به مادران شیرده داده شد، 24% کل اسید های چرب، یعنی 163 میلی گرم از کل 690 میلی گرم بود. با این وجود عمده اسید چرب امگا 3 موجود در شیر مادرLNA بود. نسبت اسید های چرب اشباع نشده بلند زنجیر Omega – 3 به کل اسیدهای چرب Omega – 3 نه فقط با دانه بذرک موجود در جیره، بلکه با سویه تجارتی مرغ تخمگذار تغییر می کند. همچنین این نسبت بستگی به شکل فیزیکی دانه بذرک استفاده شده در جیره مرغ( کامل، آسیاب شده)دارد.به تازگی گزارش شده که در یک سویه تجارتی مرغ تخمگذار با 10% دانه بذرک در جیره آنها، مقدار LNA و DHA در تخم مرغ ها در سن58 هفتگی در مقایسه با 36 هفتگی افزایش قابل ملاحظه ای یافته است.
2.دانه کلزا
دانه کلزا یا کانولا حاوی حدودا 42% روغن است که 11% از این مقدارLNA می باشد.
گزارش شده که استفاده از سطوح صفر تا 30% دانه کانولا در مرغ های 40 هفتگی به بعد باعث یک کاهش تدریجی در تولید و وزن تخم مرغ می شود.
سنیاپین در دانه کانولا یافت شده است که می تواند از طریق عمل آنزیم های باکتریایی داخلی به تری متیل آمین(TMA)تبدیل شود.مرغ ها، به ویژه مرغهایی که تخم قهوه ایی می گذارند TMA را از طریق کاهش توانایی در ساخت آنزیم TMA اکسیداز در زرده جمع می کنند. محققان با حرارت دادن مرطوب دانه کانولا نشان دادند که مقدار TMA در زرده تخم مرغ به مقدار قابل توجهی در مقایسه با دانه های اعمال تیمار نشده، کاهش می یابد. مصرف افزایشی دانه هایی که اعمال تیمار حرارتی نشده بودند باعث افزایش تدریجی TMA در زرده شد. حرارت دادن مرطوب دانه ها باعث کاهش مقدار سیناپین و گلوکوزینولاتها در کانولا به ترتیب از 6.5 و 50 میلی گرم به 13.8 و 1.9 میلی گرم در کیلوگرم دانه شد.
3.ارزن صدفی
اخیرا غنی سازی تخم مرغ در مرغ هایی که از 68% ارزن صدفی تغذیه کرده بودند گزارش شده است.
این دانه حاوی 5% روغن است که 4% از کل اسید های چرب اشباع نشده آن را LNA تشکیل می دهد.کل اسید های چرب اشباع نشده امگا3 در هر گرم زرده غنی شده، 5.7 میلی گرم بود. این مقدار برای زرده تخم مرغ غنی شده 2.7 میلی گرم و برای زرده تخم مرغ معمولی 1.8 میلی گرم در هر گرم بود.
کل مقدار DHA در زرده تخم مرغ غنی شده 103 میلی گرم و در تخم مرغ معمولی 98 میلی گرم بود. بنابراین، چون مقدار افزایش DHA خیلی کم است، ارزن صدفی منبع مناسبی برای غنی سازی تخم مرغ محسوب نمی شود.
4.روغن های ماهی
روغن های ماهی برخلاف روغن های گیاهی حاوی سطوح بالایی از اسید های چرب اشباع نشده بلند زنجیر مهم، EPA و DHA می باشد.
بیشتر تحقیقات انجام شده در ارتباط با غنی سازی تخم مرغ با اسید های چرب اشباع نشده امگا3 بروی روغن ماهی منهادن انجام شده است. در حالی که روغن ماهی از نظر ترکیب اسیدهای چرب اشباع نشده آن بسیار متغیر است. ماهی های آبهای شیرین در مقایسه با ماهی های دریایی منبع خوبی برای اسیدهای چرب اشباع نشده بلند زنجیر نیستند
تغذیه مرغ ها با 3% روغن ماهی منهادن در جیره آنها باعث افزایش کمی در LNA تخم مرغ شد. بیشترین افزایش در زرده تخم مرغ مربوط به DHA با 180 میلی گرم بود. ولی فقط در حدود 30 میلی گرم به صورت EPA+LNA گزارش شده است. از کل اسیدهای چرب آزاد موجود در روغن ماهی منهادن، 16% آن به فرم EPA می باشد.مرغ های لگهورن سفید تغذیه شده با 10% مخلوط روغن های ماهی(حداکثر EPA) تخم هایی تولید کردند که حاوی 660 میلی گرم DPA+DHA و در حدود 100 میلی گرم EPA بود و کل اسید های چرب اشباع نشده آن در یک تخم مرغ 60 گرمی تقریبا 1 گرم بود.
مرغ های تغذیه شده با 6% روغن ماهی کد یا 6% روغن ماهی ماکرل در جیره آنها تخم مرغ هایی تولید کردند که مقدار EPA آن از کل اسیدهای چرب آزاد به ترتیب، 0.9 و 1.7% بود و این مقدار برای DPA+DHA به ترتیب 5.2 و 6.91% گزارش شده است.
مرغ ها با جیره حاوی صفر، 1 ، 2 و 3% روغن منهادن تغذیه شدند و مقدار EPA آن از کل درصد اسیدهای چرب آزاد بعد از 4 هفته به ترتیب از 0.03% به 0.25، 0.4 به 0.5 % افزایش یافت. با توجه به این که روغن ماهی های دریایی حاوی مقادیر بسیار کمی LNA هستند، تقریبا تخم مرغ ها فاقد LNA ذخیره شده بودند.
5.جلبک دریایی
بعضی از میکرو ارگانیسم های دریایی، به ویژه تعدادی از واریته های جلبک های آب های شیرین، قادرند مقادیر قابل توجهی از اسیدهای چرب اشباع نشده امگا3 به ویژه EPA و DHA را بسازند. اخیرا گونه های جلبک دریایی ریز شیزوک پیتریوم به صورت تجاری طی تخمیر بیگانه خواری تولید شده اند که می توانند پس از خشک کردن در مخازن مخصوص با جیره طیور مخلوط شود. این فراورده توسط محققان مورد ارزیابی قرار گرفته است. جلبک دریایی حاوی فقط یک اسید چرب غیر اشباع نشده امگا3 DHA در سطح 7.4% از کل اسیدهای چرب آزاد موجود در آن می باشد.
اطلاعات جمع آوری شده تولیدی اگرچه بسیار متغیر است ولی نشان می دهد که تولید تخم مرغ در جیره های حاوی 4.8% جلبک، کاهش یافته است. همچنین زمانی که جلبک در سطح 2.4% جیره بود، در مقایسه با 1.5% روغن منهادن ، بعد از 4 هفته استفاده در جیره مرغ تخمگذار، تولید تخم مرغ کاهش یافت. وزن تخم مرغ تخت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت و مجددا تغییرات زیادی در داخل و بین تیمارها دیده شد. کل اسید های چرب اشباع شده امگا3 در تخم ها( 175 میلی گرم در یک تخم مرغ 60 گرمی) در جیره های حاوی 2.4% جلبک و یا 1.5% از روغن ماهی منهادن مشابه بود.
افزایش سطح جلبک به 4.8% در جیره ، این مقدار را به 255 میلی گرم رسانید . بیشتر اسیدهای چرب اشباع نشده امگا3(93%) وارد شده به تخم مرغ در این تیمار از نوع DHA بود. در تیمار روغن ماهی منهادن مقدار DHA برابر 86% کل اسیدهای چرب موجود در تخم مرغ بود. با این وجود مقدار کمی EPA نیز در تخم مرغ ها مشاهده شد که گزارش نشده است.
اخیرا گزارش های بیشتری منتشر شده است که نشان می دهدجلبک که جلبک اثر منفی بر پارامترهای تولیدی مرغ تخمگذار ندارد.زمانی که این پارامترها برای بیشتر از 4 ماه و بر روی 256 مرغ تخمگذار اندازه گیری شد، مقدار DHA موجود در جلبک دریایی از نظر وزنی، 17.5% بود که این مقدار توسط دیگران مورد تائید قرار گرفته است.
گزارش شده است که با استفاده از سطوح 0.87%، 2.87 و 4.11%جلبک دریایی در جیره مرغ تخمگذار، سطوح DHA اندازه گیری شده در تخم مرغ ها به ترتیب، 134، 170 و 220 میلی گرم می باشد. اگر هر مرغ 100 گرم غذا در روز مصرف کند، بنابراین بهره وری جذبDHA از سطوح مختلف جلبک استفاده شده به ترتیب 92، 33 و 30 % خواهد بود.
غنی سازی با روغن های گیاهی
.jpg)
.jpg)
